VAJİNİSMUS HASTALIĞI NEDİR? TEDAVİSİ NASILDIR?

     
   Vajinismus, vajina ağzını çevreleyen kasların tekrarlı ve sürekli bir şekilde kasılarak cinsel ilişkiye izin vermemesi ya da ilişkinin ağrılı veya zor bir şekilde gerçekleşmesidir. Halk arasında vajinismus ilk gece korkusu veya cinsel ilişkiye girememe olarak bilinir ve genellikle ilk gece ortaya çıkar. Yeni evlenen on çiftten birinin başına gelir ve daha çok psikolojik nedenlerden kaynaklanan bir problemdir. Cinsel terapi merkezlerine baş vuran kadın cinsel problemlerinde en sık rastlananıdır.

     
      Vajinismus cinsel terapi ile mükemmel bir şekilde çözülebilen bir problemdir. Bugün için vajinismus tedavisinde cinsel terapinin başarısı kanıtlanmıştır. Sanıldığı gibi pahalı bir tedavi de değildir.

     
      Vajinismus tedavisinde öncelikli amaç kaçınma davranışlarına neden olan koşullu tepkiyi ortadan kaldırmaktır. Danışanın vajinal kaslardaki kasılmaların söndürülmesi egzersizlerinde başarılı olmasını sağlamak için çeşitli cinsel terapi teknikleri ile terapinin başlangıç aşamalarında vajinal girişle ilgili kaygısını azami derecede azaltmak gerekir. 

     
      Vajinismus tedavisinde çift birlikte tedaviye alınır ve vajinismus cinsel terapisi çift görüşmeleri şeklinde yürütülür. Çiftin heyecan ve kaygıları üzerinde çalışarak hem kadının hem de erkeğin gevşemeleri ve rahatlamaları sağlanarak çiftin rahat ve güven içinde oldukları işbirliğine dayalı terapötik bir güven ortamı sağlanmalıdır. Çiftin dikkatli bir cinsel öyküsü alınarak kaygıları, motivasyonları, cinsel etkileşim örüntüleri ve nedensellikler saptanarak cinsel korkuları ile cinsel davranışları arasındaki bağlantı konusunda farkındalık kazanmaları sağlanır.

     
      Terapinin bu başlangıç evrelerinde hem erkeğe hem de kadına kadın ve erkek genital organları insan cinsel davranışının temel bileşenleri vb. konularda tam bir cinsel bilgilendirme yapılır. Vajinimusun hem en önemli nedeni hem de sürdürücü faktörlerinden biri olan yanlış cinsel bilgilendirmeler ve inançlar bu aşamada yeniden organize edilir.

     
      Bedeni ve cinsel organları keşfetme egzersizlerini ev ödevi olarak yaparak bedeni ve cinsel organlarını keşfetme, işlevlerini öğrenme ve kabul etmeleri sayesinde öğrendikleri bu yeni bilgileri pekiştirirler. Vajinismus kızları cinsel deneyimlerden kuvvetle kaçındıkları için cinsel organları ve işlevleri konusunda bilgisiz olurlar. Bu genitalleri keşfetme deneyimi çift için hem öğretici hem de cinsel iletişim kurmalarına yardımcı olduğu gibi vajinada ağrı, acı olacağına ilişkin beklentiye yönelik duyarsızlaştırmada bir başlangıç noktasıdır.

     
      Diğer taraftan vajinismus tedavisine vücuttaki gerginliği gidermek vajinal kaslardaki kasılmaları kontrol altına almak için aşk kaslarını kasma ve nefes egzersizleri cinsel terapistleri öncülüğünde yaparak vücudu gevşetmeyi ve istemsiz kasılmaları kontrol etmeyi öğrenir. Ayrıca çift cinsel terapistlerinin onları donattığı aşk oyunlarını evlerinin mahrem ortamında oynayarak kaygıdan ziyade duyumlarına ve duygularına odaklanmayı öğrenir.  Böylece danışan vajinismusun temel bileşeni olan istemsiz kasılmaları önce yavaşlatmayı ardından da kontrol etmeyi başarır. Bu aşamalar tamamlandıktan sonra çift cinsel terapistlerinin rehberliğinde ilerleyerek aşamalı vajinal girişlere doğru ilerler.

     
      Bu süreç devam ederken terapi seanslarında hastanın korkuları, kaygıları ve kasılmaları kontrol etmeyi engelleyen diğer etmenler ele alınır. Bu etmenler hastanın vajinal girişe yönelik kaygısı, fobik kaçınmayı yenmek için temel cinsel eğitim, cesaretlendirme, ilerlemesine engel olan dirençlerle yüzleşmesini sağlama ve diğerleridir.

     
      Bazı vakalarda korkulan durumla karşı karşıya kalmanın harekete geçirdiği kaygı, bu süreci engelleyecek kadar yüksek olur.  Bu durumda kişinin tedaviye direncini engellemek için ek terapi tekniklerinin devreye sokulması gerekebilir. İşte cinsel terapistin ustalığı da danışanının bu kaygı ile baş edebilmesinde ona yardımcı olabilmesinde saklıdır.

     
      Eğer bu yoğun kaygı; yüzleştirme ,cesaretlendirme ve davranışsal ev ödevleri ile giderilemiyorsa terapist daha derin dinamik yönelimli bir tedaviye geçmeye hazır olmalıdır. Danışanın cinsellikle ilgili bilinçdışı çatışmalarını ve suçluluk duygularını ele almalıdır. Bazı vakalarda odipal çatışma, bilinç dışındaki orgazm korkusu, cinsel kimlik problemleri nedensel faktörler olarak rol oynayabilmektedir. Diğer bazı vakalarda da eşlerin ciddi evlilik problemleri iş başındadır. Böyle bir durumda tedavinin ilerleyebilmesi için evlilik sorunlarının kısmen çözüme kavuşturulması gerekmektedir.

     
      Vajinismus oluşumunda vajinaya bir şey girmesinden fobik kaçınma önemli rol oynamaktadır. Vajinimuslu kadınlarda ilk cinsel deneyimin korku ve gerginlik içinde gerçekleşeceği korkusunun yanı sıra ağrı ve acı çekme beklentileri vardır. Vajinismus tedavi edilmediği sürece bu kadınlar rahatsız edici bu duygulardan ne pahasına olursa olsun kaçınırlar ve yeterliliğe ulaşma ve çatışmayı çözme fırsatından mahrum kalırlar.

     
      Tedavinin başarısı kadının bizzat vajinasının içine bir şey sokma yeterliliğine ulaşmasına bağlıdır. Vajinismus tedavisi aşamalı olarak istemsiz kasılmaları söndürerek kasılmaların üstesinden gelme temeline dayanır. Vajinismus tedavi edilmediği sürece kadın vajinaya bir şey girme girişimi korkuya neden olur olmaz bundan vazgeçer. Böylece vajinismus kısır döngüsü devam eder.

     
      Vajinismus tedavisinde genellikle kaygının en yoğunlaştığı dönem gerçekten bu hastalıktan kurtulma kararını almadan hemen öncesine rastlar. Danışan bu fobik korku ile yüzleşecek kişinin yine kendisi olduğunu ve iyileşmesinin buna bağlı olduğunu anladığında panik yaşama eğilimi gösterir. Genellikle sağlıklı bir hastada bu geçici kriz durumu tehlikeli değildir. Hastanın temelde kendini daha iyi anlamasını sağlar.

     
      Vajinismus hastalığı tedavi edilmediğinde sonsuza kadar devam eder. Çifti çocuk sahibi olma ve cinsel ilişkiye girmeden mahrum bırakır. Bu çiftler üzerinde cinsel ilişkiye girme ve çocuk sahibi olma baskısı o kadar yoğundur ki cerrahi müdahale ya da vajinaya zorla girme gibi uygun olmayan yaklaşımlara temayül etme eğiliminde olurlar. Bu tür vajinismus tedavi yöntemleri bazı kadınlarda (ama hepsinde değil) kadının fiziksel olarak cinsel ilişkiye girmesini sağlar ancak vajinismus böyle duyarsız yöntemlerle tedavi edildiğinde çiftin sonrasında iyi bir cinsel ilişki yaşayamamasına neden olur.   Bazı vakalarda ilişki gerçekleşse sorun bile  vajinismus şekil değiştirerek ağrılı cinsel ilişki veya cinsel isteksizliğe olarak devam eder.

     
      Vajinimus tedavisinde çift birlikte terapiye alınır ve vajinismus cinsel terapisi çift görüşmeleri şeklinde gerçekleştirilir. Kasılmaların söndürülmesine dayanan bilişsel ve davranışsal teknikleri de içeren birleşik cinsel terapi uygulanır. Çift olarak terapiye dahil edilmeleri çifte daha iyi cinsel ilişkiye sahip olma, cinsel iletişim kurma, cinsel özgüven geliştirme, kişiler arası sorunlarını çözmede yetkinlik kazandırma gibi faydalarının yanı sıra tedavi yolculuğu boyunca oluşacak olan kaygı ile mücadele etmelerinde onlara güvenli bir liman sağlar.

     
      Vajinismus vakalarının hemen hemen tamamı deneyimli bir cinsel terapist rehberliğinde vajinismus bir daha geri gelmemek üzere vajinismus cinsel terapisi ile tam bir düzelme ile sonlanır ve çift haz dolu bir cinsel yaşantıya kavuşur. Vajinismus tedavisinde amaç mekanik penis vajina ilişkisisin sağlanması değil kişinin cinselliği ile barışması, korkuları ile yüzleşip beden zihin bütünlüğünü sağlayarak doğal bir cinsel yaşantıya kavuşmasıdır.

      Vajinismus tedavi yolculuğunda çifte rehberlik etmek heyecan ve kaygılarına tanıklık etmek ve yolculuğun sonunda vajinismus sorununun mükemmel bir şekilde çözüme kavuşmasını görmek hem çiftler için hem de cinsel terapist için son derece heyecan verici ve ödüllendiricidir.

Shu. GÜLDANE KAVGACI
Aile ve Evlilik Terapisti & Cinsel Terapist